Bin yapay zeka kendi köyünü kurdu, yönetim ve din benzeri yapılar ortaya çıktı

Fundamental Research Labs adlı şirket, bir deney için bin kadar yapay zeka ajanını Minecraft’ta serbest bıraktı ve ne yaptıklarını izledi.

Popüler video oyunu Minecraft’ın köşeli dünyasında, sıradışı bir toplum filizlendi. Bu toplumda çiftlikler ve pazarlar kuruldu, kaynaklar zümrütlerle takas edildi, hatta yönetim ve din benzeri yapılar ortaya çıktı.

Kimi “lider”, kimi “rahip” rolünü üstlendi; bazıları ise rüşvet vererek nüfuz kazanmaya çalıştı. Topluluk, kaybolan üyeleri için endişelendi, eve dönüş yollarını aydınlatmak için iş birliği yaptı ve bir çiftçiyi grubu beslemeye devam etmesi için ikna etti.

Ancak bu toplum “gerçek” değildi. Oyunu oynayanlar da insan değildi, hatta canlı bile değillerdi. Hepsi, o dönemde “Altera AI” olarak bilinen Fundamental Research Labs’in tasarladığı bin kadar yapay zeka ajanından oluşuyordu.

BBC’nin Science Focus bilim dergisi Minecraft’taki bu yapay zeka topluluğunu masaya yatırdı.

DENEYİN AMACI NE?

Bu büyük deneyin amacı, dijital zihinleri sanal bir dünyaya salıp ne olacağını görmekti. Daha da önemlisi, bu sanal “vatandaşların” bir gün gerçek hayatta insanlar için itaatkar çalışanlara dönüşüp dönüşemeyeceğini test etmekti.

Project Sid adlı çalışma, yapay zekayı tek seferlik komutlar ve tekil ajanların ötesine taşımayı hedefledi. Sinirbilimciyken girişimci olan Dr. Robert Yang liderliğindeki ekip, yüzlerce hatta binlerce otonom ajanın bir arada yaşamak, iletişim kurmak ve iş birliği yapmak zorunda kaldığında neler olacağını araştırıyor. Minecraft, kaynak toplama, ticaret, inşa ve sohbet gibi faaliyetlere izin veren yapısıyla bu deney için ideal bir “kum havuzu” oldu.

Ortaya çıkan tablo hem şaşırtıcı hem de öğreticiydi. Ajanlar, her biri kendine özgü kültüre ve kimliğe sahip kentsel ve kırsal topluluklara dağıldı. İş bölümü yapıldı; kimi tarıma, kimi inşaata, kimi ticarete odaklandı. Sosyal normlar ve hiyerarşiler oluştu; dans etmekten çevre bilincine kadar uzanan daha karmaşık davranışlar ve tartışmalar ortaya çıktı.

Zaman zaman sistem aksadı. Bazı ajan grupları sonsuz nezaket döngülerine girdi ya da ulaşılamaz hedeflerin peşinde takılıp kaldı. FRL, toplumun çökmesini önlemek için bu döngüleri kıracak mekanizmalar eklemek zorunda kaldı; tıpkı gerçek dünyada ekonomiyi ayakta tutmak için yapılan düzenlemeler gibi.

Project Sid, ticari bir ürün olmaktan uzaktı. Sunucular halka açıldığında kullanıcılar, ajanların fazla bağımsız olmasından şikayet etti. Ajanlar her zaman verilen komutları yerine getirmiyor, kendi uzun vadeli hedeflerinin peşinden gidiyordu.

Araştırma açısından bakıldığında ise Project Sid çok değerli dersler sundu: Büyük yapay zeka grupları nasıl koordine edilir, durgunluk nasıl önlenir ve anlamlı işbirliği nasıl teşvik edilir? Kısacası, yapay toplumların nasıl işleyebileceğine ve hangi tuzaklardan kaçınılması gerektiğine dair önemli ipuçları verdi.

SANAL KÖYLERDEN OFİS MASALARINA

FRL için oyun içindeki bir toplumla işyerindeki verimlilik arasındaki bağ oldukça net. Minecraft’ta ortaya çıkan koordinasyon ve uzun vadeli planlama sorunları, yapay zeka ajanlarını gerçek anlamda faydalı kılma çabasının da merkezinde yer alıyor.

Bu vizyon, FRL’nin oyun deneylerinden üretkenlik araçlarına yönelmesini sağladı. Şirket, her işi yapan tek bir “dijital insan” yaratmak yerine, belirli görevlerde uzmanlaşmış ajanlar geliştirip bunları güçlü ekipler haline getirmeyi tercih etti.

İlk dönemde çoğu model görevlerin yalnızca yüzde 20 ila 25’ini başarıyla tamamlarken, insanlar yüzde 60 ila 70 başarıya ulaşıyordu. FRL, oyun dünyalarından edindiği derslerle bu oranı yaklaşık yüzde 50’ye çıkararak dönemin en iyi sonucunu elde etti.

EXCEL AJANLARI

Bu noktada sahneye FRL’nin amiral gemisi ürünü Shortcut çıktı. “İlk süperinsan Excel ajanı” olarak tanıtılan bu yapay zeka, tamamen elektronik tabloların içinde çalışıyor. Finansal model kurma, satış verilerini analiz etme ya da gelir tahmini yapma gibi bir hedef verildiğinde, ağır işi Shortcut üstleniyor.

Formülleri yazıyor, grafikler oluşturuyor ve veri kaynaklarını birbirine bağlıyor; çoğu zaman bir insan analistin saatler sürecek işini dakikalar içinde tamamlıyor.

Denemelerde Shortcut, birinci yıl bankacılık ve danışmanlık analistlerini neredeyse her 10 denemeden 9’unda geride bıraktı. Excel şampiyonası tarzı zorluklarda, çoğu kullanıcının çözemediği problemleri yaklaşık 10 dakikada çözerek yüzde 80’in üzerinde başarı sağladı.

FRL, Excel için ajan geliştiren tek şirket değil ve bu alanda durmaya da niyetli görünmüyor. Şirket şimdiden, sohbet edebilen, randevu ayarlayabilen ve uygulamalar arasında bağlantı kurabilen genel amaçlı masaüstü asistanı Fairies adlı yeni bir ürünü de piyasaya sürdü.